Εδώ και αρκετό καιρό, εμφανίζονται στο κινητό μου προειδοποιητικά μηνύματα ότι με έχουν χακάρει…Πάντα την ίδια ώρα μέσα στη μέρα, πάντα απανωτές ειδοποιήσεις, η μια πίσω από την άλλη, και τελικά πάντα χωρίς καμία συνέπεια για τα “πολύτιμα” αρχεία μου. Λάθος συναγερμός, αφού τελικά τίποτα κακό δεν συμβαίνει…
Πόσες φορές στη ζωή και στην καθημερινότητα μας συμβαίνει αυτό; Πόσες φορές, μια αρνητική είδηση, και κυρίως ο τρόπος που αυτή μεταφέρεται, δεν μας θέτει σε κατάσταση συναγερμού; Πόσες φορές μια δική μας αρνητική σκέψη, δεν μας βάζει υπό το καθεστώς απειλής και μας ακινητοποιεί; Πόσες φορές ακόμα, μια ένδειξη ότι κάτι νέο, διαφορετικό θα συμβεί, δεν μας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, και μας “αναγκάζει” ή να το βάλουμε στα πόδια, ή να μπούμε σε θέση μάχης;
Η εποχή στην οποία ζούμε είναι γεμάτη από προειδοποιήσεις: αποφυγής, αποτροπής, προσοχής, προφύλαξης… Τα τοξικά περιβάλλοντα, για τα οποία γίνεται λόγος τελευταία, είναι περιβάλλοντα γεμάτα αρνητικότητα, έντονο κλίμα τρομοκρατίας και περιορισμού. Μήπως όμως και πολλοί από εμάς δεν μεγαλώσαμε σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Τα “μη”, τα “πρέπει”, τα “δεν πρέπει”, τα “σου απαγορεύω”, που ακούσαμε τόσο συχνά στην παιδική μας ηλικία, μας οδήγησαν σήμερα να δυσκολευόμαστε να εμπιστευτούμε…
Κάθε προειδοποιητικό μήνυμα, κάθε “ΠΡΟΣΟΧΗ”, κάθε “ΜΗ”, κάθε “ΠΡΕΠΕΙ”, πυροδοτεί μέσα μας ένα καταιγισμό αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων, καθώς και μια αντίδραση…Η αντίδραση είναι το αντίθετο της δράσης!! Η αρνητικότητα, και η αναμετάδοση αυτής μέσω της τοξικής επικοινωνίας, μας ωθεί αυτόματα να υψώνουμε τείχη, να χρησιμοποιούμε άμυνες, να κλεινόμαστε στο “εγώ” μας (το οποίο νιώθουμε ευάλωτο, αδύναμο, ανεπαρκές κ.α) και τελικά να χανόμαστε στον κόσμο μας.
Η δράση αντίθετα, προϋποθέτει εμπιστοσύνη. Για να εμπιστευτώ, χρειάζεται να εκτεθώ. Για να εκτεθώ, καλούμαι να εκφραστώ. Για να εκφραστώ σημαίνει ότι είμαι συνειδητός-η, είμαι σε επαφή με τα συναισθήματα μου, είμαι ελεύθερος-η. Οι αυτόματες συμπεριφορές, είναι αυτές, που συνήθως απαιτούν ένα ερέθισμα που θα τις προκαλέσει (ερέθισμα- αντίδραση). Συνεπώς, οι αυτόματες συμπεριφορές, είναι κατά κύριο λόγο εξαρτημένες συμπεριφορές. Η αυτόματη αντίδραση μου στην απειλή είναι να προστατευτώ και να κλειστώ στον εαυτό μου, ή να πολεμήσω, για να αποφύγω το ερέθισμα, που μου προκαλεί την απειλή.
Στον αντίποδα αυτής της τόσο συχνής μετάδοσης της τοξικότητας (“με χάκαραν…”), υπάρχει η συνειδητή επιλογή. Όπου, η συνειδητή επιλογή θα πρέπει να είναι η εμπιστοσύνη.
Το μήνυμα “με χάκαραν”, κρύβει μέσα του την είδηση ότι είμαι ευάλωτος -η, εκτεθειμένος-η, αδύναμος-η. Η εικόνα αυτή του εαυτού μας συνήθως δεν μας αρέσει, κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να περνάμε τον περισσότερο χρόνο μας προσπαθώντας υποσυνείδητα να καλύψουμε ή να αποφύγουμε να αντικρίσουμε αυτή την εικόνα. Μας φοβίζει η κατωτερότητα μας, ή η αποκάλυψη αυτής, κι έτσι κάνουμε τα πάντα για να την καλύψουμε, ή καλύτερα να την υπερκαλύψουμε. Ο αδύναμος εσωτερικά, θα δείχνει υπερδυνατός εξωτερικά, ο λίγος θα δείχνει πολύς, ο ευάλωτος αλώβητος, και πάει λέγοντας.
Αν λοιπόν, υποθέσουμε ότι παρακάμπτω τα αλλεπάληλα προειδοποιητικά μηνύματα, τις προσταγές για εκκαθάριση των αρχείων- δεδομένων- λαθών μου, τα sos χανόμαστε…θα σημαίνει ότι καλλιεργώ την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου. Θα σημαίνει ότι γνωρίζω τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μου. Θα σημαίνει, ότι δεν νιώθω να απειλούμαι από κάτι που βρίσκεται έξω από εμένα. Θα σημαίνει, ότι η πορεία μου είναι καθορισμένη από τις προσωπικές επιλογές μου και δεν μπορεί να αλλάζει κάθε φορά που υπάρχει μια εξωτερική απειλή, είδηση ή προειδοποίηση. Θα σημαίνει, ότι τα “ΠΡΕΠΕΙ”, τα “ΠΡΟΣΟΧΗ”, τα “ΔΕΝ” και τα “ΜΗ”, τα έχω αφήσει πίσω κι είμαι πια εγώ κυρίαρχος- κυρίαρχη της μοίρας μου.
Δύσκολο θα μου πείτε, ακατόρθωτο θα φανεί σε αρκετούς…Έλα όμως, που το να πηγαίνουμε κόντρα στο ρεύμα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Το να μην εξελισσόμαστε, να μην αφηνόμαστε, να μην εμπιστευόμαστε τη ζωή και να μην ωριμάζουμε θέλει ΠΑΡΑ πολύ έλεγχο, κούραση, προσπάθεια και χρόνο. Μας τρώει πάρα, μα πάρα πολύ χρόνο. Κάποιος βέβαια θα πει, τα κατανοώ όλα αυτά, αλλά να μην προστατευόμαστε τελικά και να μην προνοούμε για τίποτα; Να μην προστατεύουμε και να μην προειδοποιούμε τα παιδιά μας για κανέναν από τους κίνδυνους; Όχι φυσικά!
Η προστασία και η προειδοποίηση έχουν νόημα, όμως μόνο όταν συνοδεύονται από εμπιστοσύνη και σεβασμό. Όλοι έχουμε όρια και χρειάζεται να τα γνωρίζουμε. Τα παιδιά ταυτίζουν τα όρια με την αγάπη, κι αυτό γιατί δίχως αυτά τα όρια, το παιδί δεν μπορεί να καθορίσουν ποιο είναι, δεν μπορεί να βρει την ταυτότητα του. Γράφει ο Rollo May, πατέρας της υπαρξιακής ψυχολογίας, στο βιβλίο του “Το Θαρρος της Δημιουργίας”: όταν το παιδί δεν μπορεί να φτάσει το παιχνίδι του, αναγνωρίζει ότι δεν μπορεί να περπατήσει κι είναι η ίδια αυτή η αναγνώριση, αυτό που το κάνει σιγά σιγά να αρχίσει να μπουσουλάει και τελικά να σηκωθεί για να πιάσει τα αντικείμενα και να γνωρίσει τον κόσμο. Έναν κόσμο που δεν ταυτίζεται με το ίδιο, που είναι έξω από το “εγώ” του.
Προειδοποιώ, λοιπόν, ενημερώνοντας, δείχνοντας, δίνοντας ένα καλό παράδειγμα, λέγοντας μια ιστορία, εκπαιδεύοντας το παιδί που έχω απέναντι μου, ή/ και το παιδί που έχω μέσα μου. Επιπλέον, προστατεύω, δείχνοντας σεβασμό στην διαφορετικότητα και στα όρια του ανθρώπου, που έχω απέναντι μου, αλλά και του ίδιου μου του εαυτού. Αποφεύγω τον έλεγχο, τον περιορισμό, την καταπίεση, την καταστολή.
Δεν μπορούν να με χακάρουν όταν γνωρίζω τα όρια μου, δεν μπορούν να με ελέγξουν όταν έχω εγώ τον έλεγχο του εαυτού και των συναισθημάτων μου, δεν μπορούν να μου πουν ποιος είμαι αν αυτό το γνωρίζω ήδη. Δεν μπορούν να με τρομοκρατήσουν αν έχω μάθει να εμπιστεύομαι τον εαυτό μου, ότι θα τα βγάλει πέρα σε κάθε πρόκληση… Αλλά κι από την άλλη, όταν έχω μάθει να έχω εμπιστοσύνη, τις αναζητώ τις προκλήσεις, τις περιμένω, γιατί ξέρω ότι θα με βοηθήσουν να εξελιχθώ, θα με βοηθήσουν να μάθω κάτι ακόμα για τον εαυτό μου και τον κόσμο γύρω μου, θα με βοηθήσουν να παραιτηθώ από το εγώ μου και τις προσδοκίες μου, οι οποίες τις περισσότερες φορές με οδηγούν στο να απογοητεύομαι και να επιβεβαιώνω μια εικόνα του εαυτού μου, ήδη αρνητική.
Ας μην μπερδεύουμε τις προσδοκίες με τα όνειρα. Το να ονειρεύομαι, χρησιμοποιώντας μάλιστα και βάζοντας έτσι σε κίνηση την φαντασία μας, είναι μια λειτουργία ψυχική, που είναι απαραίτητη για την υγεία και την ισορροπία μας. Καλλιεργώ το δυναμικό μου όταν ονειρεύομαι, το ψυχικό και πνευματικό δυναμικό μου. Βοηθάω τον εαυτό μου να κάνει υπερβάσεις, πέρα από τα συνηθισμένα, τα τετριμμένα, τα ασφαλή του όρια. Ο οραματισμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αλλαγή. Αν δεν το “ζήσω” πρώτα στο μυαλό μου, δεν θα μπορέσω να το κάνω και πραγματικότητα… Το ίδιο, αλλά από την αντίστροφη πλευρά ισχύει με τις προσδοκίες.
Οι προσδοκίες μας, αφορούν πάντα το εγώ μας, το περιορισμένο κομμάτι του εαυτού μας, που έχει μάθει να υπάρχει μέσα από κάποιες προϋποθέσεις. Κι αυτό, γιατί έξω από αυτές τις προϋποθέσεις, ο εγωιστικός εαυτός μας νιώθει ανασφάλεια, απειλείται με ανυπαρξία κι αφανισμό. Το εγώ μας μπορεί να θεραπευτεί, αλλά μέχρι να γίνει αυτό θα είναι η κινητοποιός δύναμη για όλες μας τις πράξεις και θα μας οδηγεί ξανά και ξανά στην αναβίωση των ίδιων γεγονότων. Το εγώ μας, μας φυλακίζει…και το να μπορέσουμε να αφεθούμε, να εμπιστευτούμε, να ταπεινωθούμε και να το αμφισβητήσουμε, λέγοντας θα δοκιμάσω, θα τολμήσω, θα εξερευνήσω κι ό,τι γίνει…είναι αυτό που τελικά μας ελευθερώνει και μας μεγαλώνει.
Σαν παιδιά ήμασταν κάθε μέρα εξερευνητές, ανοιχτοί στην μάθηση, περίεργοι, επαναστάτες. Σαν “ενήλικες” έχουμε ξεχάσει πώς να εξερευνούμε. Βάζω σε εισαγωγικά το ενήλικες, γιατί βρισκόμαστε σε μια λανθάνουσα ενήλικη κατάσταση, όπου αντί να είμαι υπεύθυνος, να γνωρίζω τα όρια μου, συνεχώς να εξελίσσομαι, συνεχώς να δοκιμάζομαι, όπως θα έκανε ένας ενήλικας, ζω μια περιορισμένη κατάσταση του εαυτού μου, που επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια και τα ίδια μοτίβα συμπεριφορών και ζει τις ίδιες και τις ίδιες σχέσεις. Εμπιστεύομαι λοιπόν, θα πει, γίνομαι εξερευνητής πρώτα του εαυτού μου και μετά του κόσμου που με περιβάλει. Θα πει, αφήνω στην άκρη ό,τι ξέρω και δοκιμάζω να εφαρμόσω νέες ιδέες, νέες απόψεις, νέα όνειρα, με πυξίδα τη θέληση και την όρεξη μου μόνο…Εμπιστεύομαι, θα πει ακούω τη φωνή, τη βαθύτερη φωνή μέσα μου και την ακολουθώ μέχρι την άκρη της αβύσσου, όπου ανακαλύπτω πως ό,τι έβλεπα κι ό,τι άκουγα κι ό,τι κατανοούσα μέχρι τώρα, ήταν μόνο μια αποφυγή της αλήθειας. Ανακαλύπτω ότι το μήνυμα “με χάκαραν”, κι όποιο αρνητικό και τοξικό μήνυμα, ήταν απλά μια επιβεβαίωση της απόστασης μου από τον πυρήνα μου, ένας ακόμα αποπροσανατολισμός, που επέλεγα να ζήσω, ώστε να μην αντικρίσω εμένα… Εμπιστεύομαι, τελικά, θα πει ανακαλύπτω πώς να υπάρχω.
